Operation Sindoor सविस्तर माहिती ऑपरेशन सिंदूर हे भारतीय सशस्त्र दलांनी बुधवार, ७ मे २०२५ रोजी पाकिस्तान आणि पाकिस्तान-व्याप्त काश्मीर (पीओके) मधील दहशतवादी ठिकाणांवर केलेली प्रतिशोधात्मक लष्करी कारवाई होती. Operation Sindoor | Retaliatory military action on terrorist locations in Pakistan and Pakistan-occupied Kashmir (PoK).
महत्वाचे तपशील: Do you know this about Operation Sindoor?
- कारवाईचे कारण: २२ एप्रिल २०२५ रोजी पहलगाम, जम्मू आणि काश्मीर येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात २६ लोक मारले गेले, ज्यात २५ भारतीय पर्यटक आणि एका नेपाळी नागरिकाचा समावेश होता. या हल्ल्यासाठी भारताने पाकिस्तानस्थित लष्कर-ए-तैयबाला जबाबदार धरले. या हल्ल्याच्या प्रत्युत्तरात ही कारवाई करण्यात आली.
- लक्ष्य: या कारवाईत नऊ ठिकाणांना अचूक लक्ष्य केले गेले, ज्यात चार पाकिस्तानात आणि पाच पीओकेमध्ये होते. ही ठिकाणे लष्कर-ए-तैयबा (LeT), जैश-ए-मोहम्मद (JeM) आणि हिजबुल मुजाहिदीन (HM) यांसारख्या दहशतवादी संघटनांचे महत्त्वाचे तळ आणि प्रशिक्षण केंद्रे म्हणून ओळखली गेली होती.
- पाकिस्तानातील लक्ष्य:
- मरकज सुभान अल्लाह, बहावलपूर (जैश-ए-मोहम्मदचे मुख्यालय)
- मरकज तैयबा, मुरीदके (लष्कर-ए-तैयबाचे मुख्यालय)
- सरजल, तेहरा कलां, सियालकोट (जैश-ए-मोहम्मदचे प्रशिक्षण शिबिर)
- मेहमोना जोया, सियालकोट (हिजबुल मुजाहिदीनचे नियंत्रण केंद्र)
- पाकिस्तान-व्याप्त काश्मीरमधील लक्ष्य:
- मरकज अहले हदीस, बरनाला, भीमबेर (लष्कर-ए-तैयबाचे प्रशिक्षण शिबिर)
- मरकज अब्बास, कोटली (जैश-ए-मोहम्मदचे प्रशिक्षण शिबिर, येथे आत्मघाती हल्लेखोरांना प्रशिक्षण दिले जात असल्याचा आरोप)
- मस्कर राहील शाहिद, कोटली (हिजबुल मुजाहिदीनचे प्रशिक्षण शिबिर)
- शवाई नाला कॅम्प, मुजफ्फराबाद (लष्कर-ए-तैयबाचे प्रशिक्षण केंद्र)
- सैयदना बिलाल कॅम्प, मुजफ्फराबाद (जैश-ए-मोहम्मदचे प्रशिक्षण शिबिर)
- कारवाईची पद्धत: या कारवाईत अचूक क्षेपणास्त्रे, हवेतून मारा करणारी क्रूझ क्षेपणास्त्रे, लोईटरिंग दारुगोळा (कामिकेझ ड्रोन) आणि लांब पल्ल्याच्या तोफांचा वापर करण्यात आला. भारतीय हवाई दलाने आंतरराष्ट्रीय सीमेपलीकडील नऊपैकी चार ठिकाणी हवाई हल्ले केले, तर उर्वरित पाच पीओकेमधील लक्ष्यांवर करण्यात आले.
- नुकसान: पाकिस्तानने सुरुवातीला नागरिकांच्या हताहतीचा दावा केला असला तरी, भारताने केवळ दहशतवादी ठिकाणांना लक्ष्य केल्याचे स्पष्ट केले. भारतीय सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, या हल्ल्यांमध्ये ७० हून अधिक दहशतवादी मारले गेले आणि ६० हून अधिक जखमी झाले, ज्यात प्रमुख कमांडरचाही समावेश आहे.
- सामरिक उद्दिष्ट्ये: भारताने या कारवाईची उद्दिष्ट्ये खालीलप्रमाणे नमूद केली:
- प्रतिशोध: पहलगाम हल्ल्यातील पीडितांना न्याय मिळवून देणे.
- प्रतिबंधात्मक: दहशतवादी पायाभूत सुविधा नष्ट करणे आणि भविष्यातील हल्ले टाळणे.
- बिगर-वाढवणारी: ही कारवाई केंद्रित आणि मर्यादित होती, ज्यात पाकिस्तानच्या लष्करी आस्थापनांना हेतुपुरस्सरपणे टाळले गेले.
- भारताची भूमिका: भारताने या कारवाईद्वारे दहशतवादी हल्ल्यांना जबाबदार असणाऱ्यांना पकडण्याच्या आपल्याCommitment चा पुनरुच्चार केला. जर पाकिस्तानने परिस्थिती वाढवण्याचा प्रयत्न केला तर भारत आणखी कठोर कारवाई करण्यास तयार आहे, असेही स्पष्ट केले.
- पाकिस्तानची प्रतिक्रिया: पाकिस्तानने या हल्ल्यांचा “युद्धाचा कृत्य” म्हणून निषेध केला आणि नागरिकांच्या हताहतीचा दावा केला. त्यांनी भारतीय विमाने पाडल्याचाही दावा केला, ज्यावर भारताने त्वरित कोणतीही प्रतिक्रिया दिली नाही. हल्ल्यानंतर नियंत्रण रेषेवर जोरदार गोळीबार झाल्याचे वृत्त आहे.
- आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया: चीन आणि यूकेसह अनेक देशांनी या प्रदेशात शांतता आणि स्थिरता राखण्याचे आवाहन केले. संयुक्त राष्ट्रांच्या महासचिव यांनी जास्तीत जास्त संयम राखण्याचे आवाहन केले.
- भारतातील अंतर्गत उपाययोजना: ऑपरेशन सिंदूरनंतर भारताने महत्त्वाच्या आस्थापना आणि पर्यटन स्थळांवरील सुरक्षा वाढवली. अनेक राज्यांमध्ये नागरी संरक्षण सराव आयोजित करण्यात आले. उत्तर भारतातील काही विमानतळे तात्पुरती बंद करण्यात आली होती.
ऑपरेशन सिंदूर पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील तणावात लक्षणीय वाढ दर्शवते. भारताने दहशतवादी शिबिरांच्या विध्वंसाचे पुरावे म्हणून उपग्रहाद्वारे घेतलेली छायाचित्रे सादर केली आहेत. दोन्ही बाजूंनी परिस्थितीवर बारकाईने लक्ष ठेवले जात असल्याने तणाव अजूनही कायम आहे.