बुद्ध पौर्णिमेच्या निमित्ताने जाणून घ्या गौतम बुद्धांचे जीवन परिचय व काही माहितिस्पद प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे

बुद्ध पौर्णिमा तथा वैशाख पौर्णिमाच्या दिवशी तथागत गौतम बुद्धांचा जन्म झाला. म्हणून हा दिवस बुद्ध पौर्णिमा म्हणूनही ओळखला जातो. बुद्धांनी जगाला शांततेचा संदेश दिला व मानवतावादी धम्माचे आचरण करण्यास सांगितले. त्यांच्या कार्याचे स्मरण करून बौद्ध धम्माबद्दल काही प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे पाहुयात… On the occasion of Buddha Purnima, learn about the life of Gautama Buddha and some informative questions and their answers

गौतम बुद्ध हे एक महान भारतीय तत्त्वज्ञ, वैज्ञानिक, धार्मिक नेते, एक महान समाजसुधारक आणि बौद्ध धर्माचे संस्थापक होते. गौतम बुद्धांचा जन्म हिंदू धर्मात सिद्धार्थ म्हणून झाला होता, नंतर त्यांनी गृहस्थी जीवनातही प्रवेश केला, परंतु लग्नाच्या काही काळानंतर त्यांनी पत्नी आणि मूल यांचा त्याग केला आणि कौटुंबिक आसक्तीपासून विभक्त होऊन ते बौद्ध धर्मात सामील झाले आणि प्रवर्तक झाले.

भगवान गौतम बुद्ध जगाला जन्म, मृत्यू आणि दु:खांपासून मुक्त करण्याचा मार्ग आणि खऱ्या दिव्य ज्ञानाच्या शोधात होते. यानंतर त्यांनी भौतिकवादी जगात आपला मार्ग शोधला.

त्या काळी पाली ही सर्वसामान्यांची भाषा होती. इतर प्रवर्तकांनी त्या काळात संस्कृत भाषेचा वापर केल्यामुळे लोकांनी ते सहज स्वीकारले. जे लोकांना समजणे थोडे कठीण होते. यामुळे लोक गौतम बुद्ध आणि बौद्ध धर्माकडे अधिकाधिक आकर्षित झाले. लवकरच लोकांमध्ये बौद्ध धर्माची लोकप्रियता वाढली. यानंतर हजारो अनुयायी भारतातील विविध प्रदेशात पसरले. आणि एक संघ तयार झाला.

याचबरोबर या संघाने बौद्ध धर्माची शिकवण संपूर्ण जगापर्यंत पोहोचवली. त्यानंतर बौद्ध धर्माच्या अनुयायांची संख्या दिवसेंदिवस वाढत गेली. गौतम बुद्धांनी लोकांना सत्याचा मार्ग दाखवून सोप्या मार्गावर चालण्याची शिकवण दिली.

कोणत्याही धर्माचे लोक बौद्ध धर्म स्वीकारू शकत होते कारण ते सर्व जाती-धर्मांपासून दूर होते.  गौतम बुद्धांना हिंदू धर्मात भगवान विष्णूचे रूप मानले गेले होते, म्हणून त्यांना भगवान बुद्ध म्हटले जाऊ लागले. याशिवाय इस्लाममध्ये बौद्ध धर्माचेही वेगळे स्थान होते. बौद्ध धर्मात अहिंसेचा अवलंब करून सत्याचा मार्ग अवलंबत सर्व मानवजातीला, पशु-पक्षी यांना समान प्रेम करण्यास सांगितले. महात्मा बुद्धांचे वडील आणि त्यांचा मुलगा राहुल या दोघांनीही नंतर बौद्ध धर्म स्वीकारला.

सम्राट अशोकाने गौतम बुद्धांच्या शिकवणी आणि प्रवचनांचा सर्वाधिक प्रचार केला. खरे तर, कलिंग युद्धातील नरसंहारामुळे व्यथित झाल्यानंतर सम्राट अशोकाचे मन बदलले आणि महात्मा बुद्धांच्या शिकवणीचा अंगीकार करून त्यांनी शिलालेखांच्या माध्यमातून ही शिकवण लोकांपर्यंत पोहोचवली. एवढेच नाही तर सम्राट अशोकाने परदेशात बौद्ध धर्माच्या प्रचारातही महत्त्वाचे योगदान दिले.

गौतम बुद्धांचे परिनिर्वाण

वयाच्या 80 व्या वर्षी गौतम बुद्धांनी त्यांचे निर्वाण घोषित केले. समाधी घेतल्यानंतर गौतम बुद्धांच्या अनुयायांनी बौद्ध धर्माचा प्रचंड प्रसार केला. त्या काळात महात्मा बुद्धांनी दिलेली शिकवण जनसामान्यांपर्यंत नेण्यासाठी प्रयत्न केले गेले आणि मोठ्या प्रमाणावर लोकांनी बौद्ध धर्माची शिकवणही पाळली. भारताशिवाय चीन, थायलंड, जपान, कोरिया, मंगोलिया, ब्रह्मदेश, श्रीलंका आदी देशांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला होता.

बुध्द पौर्णिमा माहिती मराठी (Buddha Purnima information in marathi)

गौतम बुद्धांची जयंती किंवा वैशाखची पौर्णिमा दुसऱ्या महिन्यात साजरी केली जाते. म्हणूनच याला वेसक किंवा हनमतसुरी असेही म्हणतात. विशेषतः हा सण बौद्ध धर्मात प्रचलित आहे. बौद्ध धर्मावर विश्वास ठेवणारे लोक बुद्ध पौर्णिमा मोठ्या थाटामाटात साजरी करतात, कारण हा त्यांच्या प्रमुख सणांपैकी एक आहे.

गौतम बुद्धांचा जन्म बुद्ध पौर्णिमेच्या दिवशी झाला होता, या दिवशी त्यांना ज्ञानप्राप्ती झाली होती आणि याच दिवशी त्यांना महानिर्वाणही प्राप्त झाले होते. इतर कोणत्याही महापुरुषाच्या बाबतीत असे घडलेले नाही. त्यामुळे हा दिवस गौतम बुद्धांची जयंती किंवा बुद्ध पौर्णिमा म्हणून साजरा केला जातो.

१) गौतम बुद्धांचा जन्म कधी व कुठे झाला ?
~ इसपू ५६७ लुम्बिनी

२) गौतम बुद्ध कोणत्या वंशाचे होते ?
~ शाक्य

३) गौतम बुद्धांच्या वडिलांचे नाव होते ?
~ शुद्धोधन

४) गौतम बुद्धांच्या आईचे नाव होते ?
~ महामाया

५) गौतम बुद्धांच्या मावशीचे नाव होते ?
~ प्रजापती गौतमी

६) गौतम बुद्धांच्या पत्नीचे नाव होते ?
~ यशोधरा

७) गौतम बुद्धांच्या मुलाचे नाव होते ?
~ राहुल

८) गौतम बुद्धांनी पहिले प्रवचन कोठे दिले ?
~ सारनाथ

९) बौद्ध धम्मातील प्रमुख ग्रंथ कोणता ?
~ त्रिपिटक

१०) गौतम बुद्धांच्या गृहत्यागाच्या घटनेस काय म्हणतात ?
~ महाभिनिष्क्रमण

११) गौतम बुद्धांच्या मृत्यूच्या घटनेस काय म्हणतात ?
~ महापरीनिर्वाण

१२) गौतम बुद्धांच्या ज्ञानप्राप्तीच्या घटनेस काय म्हणतात ?
~ संबोधि प्राप्ती

१३) गौतम बुद्धांना कोणत्या वृक्षाखाली ज्ञानप्राप्ती झाली ?
~ पिंपळ (बोधिवृक्ष)

१४) गौतम बुद्धांना कोणत्या ठिकाणी ज्ञानप्राप्ती झाली ?
~ गया (बोधगया)

१५) गौतम बुद्धांना कोणत्या नदीकाठी ज्ञानप्राप्ती झाली ?
~ निरंजना

१६) गौतम बुद्धांना कोणत्या दिवशी ज्ञानप्राप्ती झाली ?
~ वैशाखी पौर्णिमा

१७) गौतम बुद्धांच्या पहिल्या प्रवचनास काय म्हणतात ?
~ धम्मचक्र प्रवर्तन

१८) गौतम बुद्धांचे महापरीनिर्वाण कधी व कोठे झाले ?
~ इसपू ४८७ कुशीनगर

१९) गौतम बुद्धांच्या अस्थीवर बांधलेल्या वास्तुस काय म्हणतात ?
~ स्तूप

२०) बौद्ध धम्मातील सुधारणावादी पंथ कोणता ?
~ महायान पंथ

२१) बौद्ध धम्मातील कर्मठ पंथ कोणता ?
~ हिनयान पंथ

२२) हिनयान पंथातील ग्रंथ कोणत्या भाषेत आहे ?
~ पाली, प्राकृत

२३) बोधिसत्व ही कोणत्या पंथातील संकल्पना आहे ?
~ महायान पंथ

२४) महायान पंथातील साहित्य कोणत्या भाषेत आहे ?
~ संस्कृत

२५) पहिली बौद्ध धम्म परिषद कधी व कुठे आयोजित करण्यात आली ?
~ इसपू ४८७, राजगृह

२६) पहिल्या बौद्ध धम्म परिषदेचे अध्यक्ष कोण होते ?
~ महाकश्यप

२७) पहिल्या बौद्ध धम्म परिषदेस राजाश्रय कोणी दिला ?
~ अजातशत्रू

२८) दुसरी बौद्ध धम्म परिषद कधी व कुठे आयोजित करण्यात आली ?
~ इसपू ३८७, वैशाली

२९) दुसऱ्या बौद्ध धम्म परिषदेचे अध्यक्ष कोण होते ?
~ सर्वव्यामिनी

३०) दुसऱ्या बौद्ध धम्म परिषदेस राजाश्रय कोणी दिला ?
~ कालाशोक

३१) कोणत्या परिषदेत बौद्ध धम्मात दोन गट निर्माण झाले ?
~ दुसरी धम्म परिषद

३२) बौद्ध धम्मातील त्रिरत्ने कोणती ?
~ बुद्ध, धम्म, आणि संघ

३३) तिसरी बौद्ध धम्म परिषद कधी व कोठे आयोजित करण्यात आली ?
~ इसपू २५५, पाटलीपुत्र

३४) तिसऱ्या बौद्ध धम्म परिषदेचे अध्यक्ष कोण होते ?
~ मोगलीपुत्त तिस्स

३५) तिसऱ्या बौद्ध धम्म परिषदेस राजाश्रय कोणी दिला ?
~ सम्राट अशोक

३६) चौथ्या बौद्ध धम्म परिषद कधी व कोठे आयोजित करण्यात आली ?
~ इसपू. १०२, कुंडलवण

३७) चौथ्या बौद्ध धम्म परिषदेचे अध्यक्ष कोण होते ?
~ वसुमित्र

३८) चौथ्या बौद्ध धम्म परिषदेस राजाश्रय कोणी दिला ?
~ सम्राट कनिष्क

३९) चौथ्या बौद्ध धम्म परिषदेचे उपाध्यक्ष कोण होते ?
~ अश्वघोष

४०) कोणत्या परिषदेत हीनयान व महायान पंथ निर्माण झाले ?
~ चौथी बौद्ध धम्म परिषद

४१) बौद्ध धम्मातील तांत्रिक पंथ कोणता ?
~ वज्रयान

४२) बौद्ध धम्म स्वीकारणारा पहिला सम्राट कोण होता ?
~ बिम्बिसार

४३) बौद्ध धम्मात एकूण किती आर्य सत्य सांगितले आहे ?
~ चार

४४) सिद्धार्थ गौतम कोणत्या गणराज्याचे राजपुत्र होते ?
~ कपिलवस्तू

४५) कोणत्या नदीच्या पाणीवाटपावरून शाक्य-कोलिय यांच्यात वाद झाला ?
~ रोहिणी नदी

४६) महाभिनिष्क्रमणानंतर सिद्धार्थाने कोणाचे शिष्यत्व स्वीकारले ?
~ आलारकालाम

४७) बौद्ध धम्माचा स्वीकार करणारी वैशालीची प्रसिद्ध गणिका कोण होती ?
~ आम्रपाली

४८) गौतम बुद्धांनी बौद्ध धम्माच्या प्रसारासाठी कोणती भाषा वापरली ?
~ पाली

४९) भारतातील शेवटचा बौद्ध सम्राट कोण होता ?
~ सम्राट हर्षवर्धन

५०) बौद्ध भिक्खुंच्या निवासस्थानांना काय म्हणतात ?
~ बौद्ध विहार

५१) पुरुषपूर येथील बौद्ध स्तूप कोणी बांधला ?
~ कनिष्क

५२) बौद्ध भिक्खुंच्या ध्यानसाधनेसाठीच्या गुहांना काय म्हणतात ?
~ चैत्य

५३) बुद्धचरित हा ग्रंथ कोणी लिहिला ?
~ अश्वघोष