आयआयटी बॉम्बेत शिक्षण ते जिल्हाधिकारी IAS Ashima Mittal यांचा प्रेरणादायी प्रवास

महाराष्ट्र व्हॉईस | महाराष्ट्राच्या प्रशासकीय क्षेत्रात आयएएस अशीमा मित्तल यांचे नाव तेजस्वीपणे चमकत आहे. 30 जून 1992 रोजी राजस्थानातील जयपूर येथे जन्मलेल्या, वय वर्षे 33 असलेल्या या 2018 बॅचच्या आयएएस अधिकाऱ्याने ग्रामीण विकास आणि शिक्षण क्षेत्रात आपली अमीट छाप पाडली आहे. यूपीएससी सिव्हिल सर्व्हिसेस परीक्षा (सीएसई) 2017 मध्ये ऑल इंडिया रँक (एआयआर) 12 मिळवून त्या महाराष्ट्र कॅडरमध्ये दाखल झाल्या. आयआयटी बॉम्बे येथील सुवर्णपदक विजेत्या अभियंत्यापासून ते जालना येथील जिल्हाधिकारी म्हणून कार्यरत असलेल्या अशीमाचा प्रवास खरोखर प्रेरणादायी आहे.

प्रारंभिक जीवन आणि शैक्षणिक उत्कृष्टता

जयपूर येथे जन्मलेल्या अशीमा मित्तल यांनी आपल्या शैक्षणिक कारकिर्दीत नेहमीच उत्कृष्टता दाखवली. त्यांनी आयआयटी बॉम्बे येथून सिव्हिल इंजिनीअरिंगमध्ये पदवी प्राप्त केली, जिथे त्यांना उत्कृष्ट कामगिरीसाठी सुवर्णपदक मिळाले. पदवीनंतर, त्यांनी काही काळ एका बहुराष्ट्रीय कंपनीत काम केले, जिथे त्यांना कॉर्पोरेट क्षेत्राचा अनुभव मिळाला. मात्र, राजस्थानातील एका इंटर्नशिपदरम्यान त्यांनी एका मुलाला प्रणालीगत अडथळ्यांमुळे वैद्यकीय सेवा नाकारली गेलेली पाहिली. या अनुभवाने त्यांना लोकसेवेची प्रेरणा दिली आणि कॉर्पोरेट नोकरी सोडून यूपीएससी परीक्षेची तयारी करण्याचा निर्णय घेतला. यूपीएससीच्या तयारीदरम्यान, अशीमाने इंदिरा गांधी राष्ट्रीय मुक्त विद्यापीठातून (IGNOU) मानववंशशास्त्रात मास्टर डिग्री घेतली. यामुळे त्यांचे ज्ञान वाढले आणि यूपीएससी मुख्य परीक्षेसाठी मानववंशशास्त्र हा पर्यायी विषय म्हणून निवडण्यास मदत झाली.

यूपीएससीचा विजयी प्रवास

अशीमाचा यूपीएससी प्रवास म्हणजे संकल्पशक्तीचा एक उत्तम नमुना आहे. त्यांनी तीनदा यूपीएससी सीएसई परीक्षा दिली:

• पहिला प्रयत्न (2015): प्राथमिक परीक्षेत यश मिळाले नाही, ज्यामुळे त्यांना मोठा धक्का बसला.
• दुसरा प्रयत्न (2016): एआयआर 328 मिळवून त्यांनी उल्लेखनीय सुधारणा केली, पण त्यांचे ध्येय अजून मोठे होते.
• तिसरा प्रयत्न (2017): एआयआर 12 मिळवून त्यांनी 2,025 पैकी 1,037 गुण मिळवले, ज्यात मुख्य परीक्षेत 1,027 आणि मुलाखतीत 175 गुणांचा समावेश होता.

त्यांनी मानववंशशास्त्र हा पर्यायी विषय निवडला आणि यूपीएससीच्या तयारीसाठी संक्षिप्त नोट्स, प्रमाणित पाठ्यपुस्तके आणि मॉक टेस्टवर भर दिला. त्यांनी कोचिंगवर जास्त अवलंबून न राहता स्वयंअध्ययनाला प्राधान्य दिले, ज्यामुळे त्यांचे यश अधिक उल्लेखनीय ठरले.

महाराष्ट्रातील एक प्रेरणादायी नेतृत्व

2018 मध्ये महाराष्ट्र कॅडरमध्ये सामील झाल्यावर, अशीमाची पहिली नियुक्ती पालघर जिल्ह्यातील दहाणू येथे एकात्मिक आदिवासी विकास प्रकल्प (ITDP) च्या प्रकल्प अधिकारी म्हणून झाली. 2022 मध्ये त्या नाशिक जिल्हा परिषदेच्या मुख्य कार्यकारी अधिकारी (सीईओ) झाल्या, जिथे त्यांनी सुपर 50 कार्यक्रम सुरू केला. या उपक्रमांतर्गत दरवर्षी 50 वंचित ग्रामीण विद्यार्थ्यांना आयआयटी आणि एम्ससारख्या प्रख्यात संस्थांच्या प्रवेश परीक्षांसाठी मार्गदर्शन केले जाते. या कार्यक्रमामुळे अनेक विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षणाची संधी मिळाली.

बालकल्याण आणि शिक्षण क्षेत्रातील त्यांच्या कार्यासाठी त्यांना महाराष्ट्र सरकारकडून बालस्नेही पुरस्कार 2023 आणि 2024 मध्ये सलग दोन वर्षे मिळाला. सध्या त्या जालना येथील जिल्हाधिकारी म्हणून कार्यरत असून, आदिवासी विकास, आरोग्यसेवा आणि महिलांचे सक्षमीकरण यावर लक्ष केंद्रित करत आहेत. त्यांचा डेटा-आधारित आणि समुदाय-केंद्रित दृष्टिकोन त्यांना प्रशासकीय क्षेत्रात एक आदर्श बनवतो.

वैयक्तिक जीवन आणि वारसा

अशीमा यांचे वैयक्तिक जीवन खाजगी आहे, परंतु त्या विवाहित असून आपल्या व्यावसायिक जबाबदाऱ्यांना प्राधान्य देतात. त्यांची नम्रता आणि कार्यनिष्ठा त्यांना तरुण प्रशासक आणि यूपीएससी उमेदवारांसाठी प्रेरणास्थान बनवते. त्या नेहमीच अपयशातून शिकण्याचा संदेश देतात, ज्यामुळे त्या तरुणांच्या मनात आदर निर्माण करतात.

अशीमा मित्तल यांचा प्रवास हा धैर्य, उद्देश आणि परिवर्तनाचा आहे. आयआयटी बॉम्बेच्या वर्गखोल्यांपासून ते महाराष्ट्राच्या ग्रामीण भागापर्यंत, त्या असंख्य जीवनांना उन्नत करत आहेत. महाराष्ट्र व्हॉईस त्यांच्या योगदानाचा गौरव करत असताना, आम्ही त्यांच्या राज्याच्या उज्ज्वल भवितव्यासाठीच्या प्रयत्नांकडे उत्सुकतेने पाहत आहोत.

प्रकाशित: महाराष्ट्र व्हॉईस, 14 सप्टेंबर 2025